Masz około dwudziestu lat, kończysz szkołę, coraz częściej zastanawiasz się nad swoją przyszłością. W tym okresie życia niemal każda decyzja jest mniej lub bardziej wiążąca. Wybierałeś nie tak dawno przedmioty, które obecnie zdajesz na maturze. Dostrzegasz coraz częściej, jakie mogą być konsekwencje niewłaściwych lub nieprzemyślanych decyzji. Zamykasz właśnie kolejny etap swojej nauki. Zdany egzamin maturalny otworzy jednak nowe drogi twojego rozwoju. Przed tobą być może jedna z najcięższych decyzji twojego życia - wybór kierunku studiów.

Gdzie szukać potrzebnych informacji? Czym kierować się przy wyborze? To tylko niektóre z pytań, na które musisz odpowiedzieć. Jest ich znacznie więcej. Oto przykładowa lista tych, które powinieneś zadać sobie przed podjęciem decyzji dotyczącej kierunku studiów.

Studia a pasje

Co mnie interesuje?

Każdy z nas ma jakieś zainteresowania. Może lubisz od czasu do czasu rozkręcić radio i sprawdzić, co jest w środku? Może obserwujesz nocą niebo albo śledzisz z zaciekawieniem sesje Warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych?

Zastanów się dobrze czym się pasjonujesz. Pomyśl, jak twoje zainteresowania można wykorzystać w poszczególnych dziedzinach życia. Przejrzyj listę kierunków zastanawiając się jednocześnie, czy studiując będziesz miał szansę rozwijać swoje zainteresowania. Niech to będzie pierwszy z etapów twoich poszukiwań.

Do czego mam predyspozycje

Każdy z nas posiada jakieś wrodzone cechy, które czynią go wyjątkowym i sprawiają, że w niektórych dziedzinach czujemy się znacznie lepiej niż w innych. Stąd ktoś może być dobry z przedmiotów ścisłych a nie sprawdzać się jako humanista. Zastanów się chwilę. Masz doskonały słuch albo mocny głos? Może jesteś niesłychanie zwinny albo masz doskonałą pamięć?

Jeśli sam nie jesteś pewien, jakie są twoje mocne strony zapytaj znajomych, przyjaciół, rodziny. Oni wiedzą zazwyczaj znacznie więcej o tobie niż ci się wydaje.

Jakie bariery stawia mi moja osobowość, zdrowie fizyczne, umiejętności

Wybrałeś już kierunek i myślisz, że się nadajesz. Chwila! Chcesz zostać lekarzem i idziesz na medycynę, bo chcesz w przyszłości ratować ludzi a boisz się widoku krwi. Chcesz studiować filologię germańską choć nigdy nie uczyłeś się niemieckiego. Mówisz dla chcącego nic trudnego?

Na niektórych kierunkach po prostu nie dasz sobie rady. Nie pomoże fakt, że zawsze chciałeś studiować na Akademii Sztuk Pięknych, jeśli nie masz za grosz talentu. Nie da się ze ślepym porozmawiać o barwach. Nie będziesz studiował na AWF jeśli po stu metrach wypluwasz płuca. Nie myśl o informatyce, jeśli choć trochę nie lubisz matematyki. Pierwsze dwa lata to na tym kierunku zazwyczaj przede wszystkim matma.

Jeśli jeszcze przed wyborem dostrzeżesz, że niektóre kierunki nie są dla ciebie stworzone unikniesz późniejszego rozczarowania.

Studia a praca

Gdzie chciałbym pracować

Zapisz pierwsze zawody, które przychodzą ci do głowy. Nie sugeruj sie tym, co słyszałeś o wyborze kolegów. Pomyśl jeszcze trochę i dopisz dwa góra trzy kolejne. Zastanów się dlaczego właśnie te.

Jakie są perspektywy otrzymania pracy po danym kierunku

Spróbuj wybrać któryś z kierunków, a następnie zastanów się, czy jest szansa na szybkie znalezienie pracy po jego ukończeniu. Przejrzyj aktualne oferty pracy, czy znalazłeś choć jedną, która wymagała od kandydatów wiedzy z wybranego przez ciebie zakresu? Przejdź się po swoim mieście. Czy w twojej miejscowości istnieją, bądź powstaną w najbliższym czasie, firmy, w których mógłbyś po ukończeniu nauki znaleźć zatrudnienie?

Jeśli na wszystkie pytania odpowiedziałeś twierdząco chyba jesteś na dobrej drodze, jeśli przeciwnie wszystkie odpowiedzi były negatywne sam wiesz co to może oznaczać.

Jakie zawody mają perspektywy rozwojowe

Informacje z rynku pracy są niezwykle istotne. Nie ma co ukrywać, że należy je brać pod uwagę przy wyborze kierunku studiów. Tu sytuacja jest jednak niezwykle zmienna. Dziś może brakować np. nauczycieli języka angielskiego, ale jak będzie za pięć lat?

Warto więc zapoznać się z długofalowymi perspektywami dotyczącymi rynku pracy. Dostęp do nich nie jest utrudniony. Niezbędne informacje znajdziemy bez większego trudu w serwisach ekonomicznych dotyczących rynku pracy, a nawet w serwisach edukacyjnych.

Trzeba jednak zawsze brać pod uwagę fakt, że nawet te przepowiednie, które zostały opracowane przez najwyższej rangi specjalistów mogą okazać się błędne.

Jaki zawód pozwoli mi utrzymać siebie i rodzinę

Niektóre zawody uchodzą za bardziej, inne za mniej popłatne. Za jeden z najlepiej opłacanych zawodów uważa się, nie bez racji, zawód prawnika. Z drugiej jednak strony trudno jest bez znajomości wedrzeć się do prawniczej rodziny. Jeśli jesteś spoza tzw. kręgu możesz często pomarzyć o wysokich zarobkach i intratnej posadzie. Podobnie jest choćby w środowisku lekarskim.

Dlatego często bardziej opłacalne może być podjęcie pracy w dużo mniej, na pierwszy rzut oka, popłatnej branży, by jednak później bez problemu piąć się po szczeblach kariery. Wysokie zarobki mogą wtedy przyjść znacznie szybciej niż mogłoby się to wydawać. Pomyśl o tym wybierając kierunek studiów.

Ważne gdzie

Co proponują mi uczelnie najbliższe mojemu miejscu zamieszkania

Nie szukaj od razu daleko. Nie musisz przecież wyjeżdżać na drugi koniec Polski, by studiować, bo tak robi koleżanka. Przyjrzyj się uważnie co mają do zaoferowania uczelnie w twoim rodzinnym lub najbliższym mieście. Może spośród bogatej oferty wybierzesz kierunek dla siebie.

Jeśli jednak nie możesz studiować na swoim wymarzonym kierunku w najbliższej okolicy, bo po prostu go nie ma, lub marzysz o tym, by kształcić się na konkretnej uczelni, to koniecznie zadaj sobie następne pytanie.

Czy mogę pozwolić sobie na studia poza miejscem zamieszkania

Jakie bariery mam przed sobą: komunikacyjne, rodzinne, finansowe? Czy mogę sobie pozwolić na wynajęcie akademika czy stancji? Czy ewentualnie będzie mnie stać na codzienne dojazdy i czy nie będzie to dla mnie zbyt męczące?

Wiele osób nie może pozwolić sobie na studiowanie poza miejscem zamieszkania ze względów rodzinnych. Być może musisz opiekować się chorym członkiem rodziny albo musisz pomagać przy pracach w gospodarstwie. Sam zdecyduj, czy bariery takie możesz jakoś pokonać. Sam najlepiej wiesz jak poważna jest sytuacja.

Ile lat i gdzie chcę studiować

Wbrew pozorom pytanie o czas nauki jest tu jak najbardziej na miejscu. Na dany kierunek nie wystarczy się dostać. Musisz jeszcze skończyć studia. To czy będzie to trzy, pięć czy więcej lat zależy tylko od ciebie. Jeśli wybrałeś dany kierunek tylko dlatego, że "wszyscy na to zdawali" zastanów się, czy wytrzymasz aż tak długi okres nauki. Dlatego też już teraz, decydując o kierunku studiów, pomyśl o tym, czy będą to studia inżynierskie czy magisterskie.

Pamiętaj też, że nawet jeśli masz już swój wymarzony kierunek, przypuśćmy niech to będzie ochrona środowiska, to i tak studiować możesz go zarówno na uniwersytecie jak i na politechnice. Za każdym razem będzie to cos zupełnie innego, a program studiów obejmować może odmienny zakres tematyczny. Dlatego najlepiej jak najdokładniej dowiedz się co oferują ci poszczególne uczelnie.

Kto pyta nie błądzi

Gdzie szukać informacji

Dróg jest wiele. Jednym ze źródeł niezbędnej wiedzy na temat kierunków studiów na poszczególnych uczelniach są informatory dla kandydatów na studia. Są one ogólnie dostępne na uczelniach. Informator ogólnopolski można kupić w kiosku, księgarni, a nawet za pośrednictwem internetu.

Nieocenionym źródłem wiedzy mogą okazać się w tym zakresie dziekanaty i sekretariaty poszczególnych instytutów, a także uczelniane i wydziałowe komisje rekrutacyjne. Wiele uczelni organizuje również tzw. dni otwarte których termin jest podawany z wyprzedzeniem. Podczas dni otwartych można na miejscu dowiedzieć się wszystkiego o zasadach i terminach przyjmowania na określone kierunki, programie zajęć. To także doskonała okazja, by porozmawiać z wykładowcami uczelni, jak również ze studentami.

Jeśli cierpisz jeszcze na niedobór informacji skorzystaj z Internetu. Sprawdz oferty zamieszczone w serwisach edukacyjnych. Wejdź na strony poszczególnych uczelni. W razie wątpliwości wyślij e-mail z zapytaniem dotyczącym konkretnego kierunku. Sprawdź uczelniane forum. Poczytaj co o nauce na danym kierunku piszą studenci. Nie bój się pytać! Pamiętaj, że kto pyta nie błądzi.

Do kogo udać się po poradę?

Zanim dokonasz ostatecznego wyboru porozmawiaj z rodzicami. Oni znają cię najlepiej. Wiedzą czym się łatwo zniechęcasz a nad czym potrafisz siedzieć godzinami. Jeśli masz rodzeństwo, zapytaj brata lub siostry. Oni również mogą mieć cenne dla ciebie informacje.

Porozmawiaj szczerze z nauczycielami. Niech delikatnie podpowiedzą ci jaki kierunek byłby najodpowiedniejszy. Zapytaj co sądzą o twoim wyborze.

Szukając informacji na uczelni spróbuj porozmawiać z kimś, kto właśnie studiuje na kierunku, który cię interesuje. Studenci zazwyczaj bardzo chętnie odpowiedzą ci na każde pytanie. W tych kwestiach możesz liczyć zazwyczaj na pełną szczerość.

Czym nie należy kierować się przy wyborze

Nie mogą być głównym wykładnikiem sondaże popularności poszczególnych kierunków. Choćby dlatego, że są mylące z kilku względów. Liczba kandydatów przypadających na jedno miejsce nie może być dokładna. W czasach, gdy jeden kandydat może złożyć wiele podań na różne kierunki, statystyki takie mówią naprawdę niewiele. Poza tym na tych kierunkach, które są oblegane zazwyczaj przygotowuje się więcej miejsc.

Nie możesz również podejmować decyzji na zasadzie pójdę tam, gdzie wszyscy. To zbyt ważna decyzja, by pozostawiać ją innym. To twoje życie i tylko ty masz prawo zdecydować, co będziesz robił przez następne lata. Jeśli jeszcze nigdy nie decydowałeś o niczym ważnym, może najwyższy czas.

Ideałem byłoby wybranie kierunku, który łączyłby to czym się interesujesz z tym, z czym wiążesz swoją przyszłość. Najważniejsze jednak, byś wybrał taki kierunek, który rozwinie twoje horyzonty, osobowość, ukształtuje cię nie tylko jako przyszłego pracownika, ale przede wszystkim człowieka.

Marcin Górzyński edu.edu.pl